Drzewa w jesiennych barwach to niewątpliwa oznaka zbliżającej się kolejnej edycji „Fyrtla” – festiwalu poświęconego dziedzictwu kulturowemu Pierwszej Stolicy Polski i Ziemi Gnieźnieńskiej. To prawdopodobnie jedyne takie wydarzenie w naszym kraju w całości skupiające swą narrację i budujące program wokół życia przeszłego i teraźniejszego lokalnej społeczności. Niezmienne motto festiwalu
„Fyrtel w stanach skupienia kultury” jest ponadto zachętą dla lokalnych artystów i animatorów do realizacji przedsięwzięć artystycznych z dziedziny filmu, literatury, muzyki, teatru oraz sztuk wizualnych inspirowanych „jedynym takim miastem na świecie”.
Bogaty program jubileuszowej edycji festiwali wypełnią: warsztaty, spotkania autorskie, wykłady, spacer, spektakl, wystawy, koncerty, a nawet… urodziny!
WARSZTATY
Gwara wielkopolska oraz dzieje i istota obywatelskiego sprzeciwu wobec aparatu władzy będą motywami przewodnimi tegorocznych zajęć warsztatowych. Na te pierwsze zaprasza „Dom Sąsiedzki Pod Sówką” przy Filii nr 2 Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna. Pod swojsko brzmiącymi nazwami „A na Fyrtlu powiedzieli” i „Blubrajmy na Fyrtlu” kryją się zajęcia skierowane nie tylko do dzieci, ale i dla całych rodzin (zapisy: filia2@biblioteka.gniezno.pl). Z kolei problematykę szeroko rozumianego „Buntu” w historii naszego miasta odsłonią kolejne warsztaty z cyklu „Społeczna historia Gniezna”, które poprowadzi duet: Kamila Kasprzak-Bartkowiak i Paweł Bartkowiak (zapisy: kkasprzak5@wp.pl).
SPOTKANIA AUTORSKIE, ROZMOWY i… SPACER!
Tegoroczny cykl rozmów na „Fyrtlu” rozpoczną spotkania z dwoma artystkami i animatorkami kultury muzycznej Gniezna: Ewą Pilarską-Banaszak (spotkanie już się odbyło) oraz Sarą Powagą (3 października, g. 18.00, Stary Ratusz), które poprowadzi Krzysztof Szymoniak.
„Fyrtel” to również czas premier! Podczas festiwalu spotkamy się z Karolem Soberskim, który przedstawi nam swoje najnowsze dzieło pt. „Głębokie. Tropami tajemnic” (13 października, g. 18.00, Stary Ratusz) oraz z dr Anną Jabłońską, autorką monografii pt. „Bożogrobcy św. Jana w świetle źródeł gnieźnieńskich w okresie staropolskim” (15 października, g. 18.00, Stary Ratusz, prow. Aleksander Karwowski). Na spacer po Kcyńskiej Łacie zaprosi z kolei Rafał Wichniewicz (19 października, g. 15.00, zbiórka: napis „Gniezno” na Wenei).
Nie zabraknie także spotkań z pisarzami podejmującymi chętnie problematykę „małych ojczyzn”. Z pierwszym z nich, Michałem Witkowskim, porozmawia Alex Freiheit (14 października, g. 18.00, Stary Ratusz), z drugim, Julem Łyskawą Katarzyna Mikołajczewska (17 października, g. 18.00, Stary Ratusz).
„Fyrtel” inspiruje! W tym roku zaprezentujemy efekty aż dwóch przedsięwzięć przygotowanych przez artystów związanych z Pierwszą Stolicą. Najpierw bracia Dawid i Waldemar Stube przekonają nas, że „Wczoraj to dziś tylko trochę…wcześniej” (16 października, g. 17.30, Miejski Ośrodek Kultury), a dzień później Paweł Bąkowski (aka Bąkol) zaprosi nas na światłoczuły spacer po swoim ukochanym Skiereszewie (17 października, g. 17.00, Filia nr 2 BPMG).
AKCENTY MILENIJNE
W programie „Fyrtla” nie zabraknie także wydarzeń nawiązujących do obchodzonego w tym roku milenium koronacji pierwszych dwóch królów Polski w Gnieźnie: Bolesława Chrobrego i Mieszka II. O tym pierwszym opowie znakomity znawca epoki, prof. dr hab. Leszek Wetesko w wykładzie pt. „Zdań kilka o władcy, który Gniezno uczynił wielkim” (16 października, g. 18.00, Miejski Ośrodek Kultury).
I… URODZINY!
Z okazji obchodzonych w tym roku 20-lecia działalności Kuźnia Literacka zaprasza na literackie przyjęcie urodzinowe, które odbędzie się w zaprzyjaźnionej z festiwalem Cukierni „Dzieńkowscy” przy ul. Chrobrego 11 (19 października, g. 17.00).
KONCERT i NAGRODA „KRÓLIKA”
Podsumowaniem jubileuszowego „FYRTLA” będzie „Wieczór na Fyrtlu” 18 października 2025 r. o g. 17.00 w Miejskim Ośrodku Kultury w Gnieźnie. Podczas koncertu nie tylko poznamy Laureata/Laureatkę Nagrody Kulturalnej Gniezna, ale i posłuchamy występów artystów: Natalii Braciszewskiej, Aleksandra Schmidta, Klubu Pickwicka oraz premierowo obejrzymy spektakl „Spowiedź Chrobrego” przygotowany przez duet: Jarosława Mikołajczyka i Jakuba Grzechowiaka.
Uwaga: na wydarzenie obowiązują bezpłatne 1-osobowe zaproszenia do odbioru w placówkach Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna.
Skoro o „Królikach” mowa to poznajmy tegorocznych Nominowanych!
Sara Powaga i Regina Borkowska-Kędzierska – osobowości świata muzyki, pedagożki, animatorki kultury, twórczynie wielu inicjatyw muzycznych pierwszej stolicy.
Tomasz Kujawski – animator teatrów amatorskich, reżyser i autor wielu wspaniałych spektakli, błyskotliwy i uważny interpretator klasyki literatury polskiej i obcej.
Dawid i Waldemar Stube – fotograficy od lat dokumentujący życie społeczne, kulturalnej i artystyczne Gniezna i regionu; laureaci wielu prestiżowych nagród i wyróżnień.
Père-Lachaise – post-punkowy zespół muzyczny z Gniezna, łączący w swojej twórczości elementy rapu, zimnej fali i cold wave, nagradzany na festiwalach i przeglądach w całej Polsce.
NIE TYLKO W GNIEŹNIE
Podobnie jak w ubiegłym roku FYRTEL przekracza i tym razem granice naszego miasta i rusza w bogaty świat dziedzictwa kulturowego Ziemi Gnieźnieńskiej. Spotkamy się aż w 5 bibliotekach publicznych gmin powiatu gnieźnieńskiego:
19/09/2025 g. 17.00 Biblioteka Publiczna Gminy Kiszkowo
Andrzej Szprywa & Bartosz Kronkowski / spotkanie autorskie oraz spacer po wyspie „Kipa” w Łagiewnikach Kościelnych
02/10/2025 g.17.00 Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko im. Gerarda Górnickiego
Barbara Wawrzyniak/ spotkanie autorskie/ prow. Karol Soberski
9/10/2025 g.17.00 Biblioteka Publiczna Gminy Niechanowo
Rafał Wichniewicz/ spotkanie autorskie/ Gminny Ośrodek Kultury w Niechanowie
15/10/2025 g. 17.00 Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury Gminy Łubowo
Katarzyna Gola „Wokół wsi Siemianowo”/ spotkanie autorskie/ prow. Karol Soberski
17/10/2025 g. 17.00 Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Witkowo
Hubert Gajda „Ukryci Mieszkańcy”/ wernisaż wystawy fotografii przyrodniczej
Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny!
Organizatorzy Festiwalu: Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna/ Miasto Gniezno
Partner strategiczny: BEST-POL
Partnerzy: Klub Krytyki Politycznej w Gnieźnie, Kuźnia Literacka, Miejski Ośrodek Kultury, Instytut Literacki im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, Cukiernia „Dzieńkowscy”.
Organizatorzy wydarzeń poza Gnieznem: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Kłecko, Biblioteka Publiczna Gminy Kiszkowo, Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury Gminy Łubowo, Biblioteka Publiczna Gminy Niechanowo, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Witkowo.
Festiwal dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: “Kultura – Interwencje. Edycja 2025”.
