Plac Michała Kosmowskiego w Trzemesznie, 26 września zamienił się w przestrzeń, w której historia spotkała się z legendą. W obecności licznie zgromadzonych mieszkańców miasta i okolic odbył się uroczysty wernisaż plenerowej wystawy „Między legendą a koroną – dziedzictwo Trzemeszna”.
Wydarzenie otworzyli dyrektor Domu Kultury Sławomir Paluch oraz Renata Pałucka – inspektor ds. turystyki, dziedzictwa kulturowego i promocji gminy, a zarazem miejski przewodnik turystyczny i autorka projektu. Na wernisaż przybył również Kacper Lipiński, burmistrz Trzemeszna, który podziękował wszystkim osobom i instytucjom zaangażowanym w przygotowanie całego przedsięwzięcia. W uroczystości uczestniczyła także Agnieszka Bartz – przewodnicząca Rady Miejskiej Trzemeszna, a także licznie przybyli mieszkańcy miasta i okolic.
Niecodzienny klimat uroczystości dopełniła specjalnie przygotowana na tę okazję muzyka. Przemysław Woźny stworzył piosenkę zapraszającą do zwiedzania wystawy – utwór powstały przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii, łączący tradycję z duchem współczesności. Na planszach wystawy odwiedzający mogą prześledzić dzieje opactwa kanoników regularnych, rolę Trzemeszna w początkach państwa polskiego oraz dramatyczne losy bazyliki podczas II wojny światowej. Szczególną atrakcją jest przypomnienie utraconych skarbów – relikwiarzy, kielichów i innych paramentów liturgicznych, które przez stulecia stanowiły dumę miasta.
Integralną częścią projektu jest bogato ilustrowany, 48-stronicowy katalog. Każdy uczestnik wernisażu otrzymał publikację wraz z unikatowym zestawem pocztówek, które w pięknej formie przypominają o dawnych skarbach i legendach Trzemeszna. Katalog zawiera nie tylko fotografie, ale także teksty historyczne opowiadające m.in. o legendzie św. Wojciecha związanej z Trzemesznem, o skarbach zgromadzonych przez kanoników regularnych na przestrzeni wieków, o zniszczeniu bazyliki w 1945 roku i jej odbudowie. Nie zabrakło również opracowań poświęconych opatowi Aleksandrowi Mieleńskiemu oraz opatowi Michałowi Kosmowskiemu – budowniczemu Trzemeszna i twórcy szkoły, która odegrała kluczową rolę w dziejach miasta. W ramach projektu wydano także 1500 pocztówek okolicznościowych, które trafią m.in. do turystów odwiedzających Trzemeszno, stanowiąc wyjątkową pamiątkę i zachętę do poznawania lokalnego dziedzictwa.
Projekt „Między legendą a koroną – dziedzictwo Trzemeszna” powstał dzięki współpracy wielu osób i instytucji. Nad merytoryczną stroną katalogu i wystawy pracowali: Renata Pałucka, Maciej Adamski, Zygmunt Nowaczyk, Renata Gezella-Figaj, Marceli Konieczny i Przemysław Woźny. Fotografie i pocztówki udostępnili m.in. Jarosław Majewski i Rafał Nawrocki. Partnerami projektu byli: Dom Kultury w Trzemesznie, Urząd Miejski w Trzemesznie, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Poznaniu, PAN Biblioteka Kórnicka, Muzeum Archidiecezjalne w Gnieźnie oraz Parafia pw. Wniebowzięcia NMP w Trzemesznie, Biblioteka Publiczna w Trzemesznie, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Trzemesznie.
Wystawa została przygotowana dzięki dofinansowaniu z programu „Patriotyzm Jutra. Wielkie Rocznice”, realizowanego przez Muzeum Historii Polski ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Spośród 439 zgłoszeń z całej Polski wybrano jedynie 37 projektów – w tym właśnie trzemeszeńską inicjatywę, na którą przyznano dotację w wysokości 30 000 zł.
Co ważne, wystawa doskonale wpisuje się w 300. rocznicę urodzin opata Michała Kosmowskiego, przypadającą 29 września 2025 roku. To właśnie ten wybitny opat, gospodarz Trzemeszna w XVIII wieku, nadał miastu nowy kształt architektoniczny i duchowy, a jego dziedzictwo do dziś pozostaje żywe w przestrzeni i pamięci mieszkańców.
Ekspozycję można oglądać na placu Michała Kosmowskiego do końca listopada. To wyjątkowa okazja, by odbyć podróż przez ponad tysiąc lat historii miasta i odkryć na nowo jego dziedzictwo.
Fot. Urząd Miejski Trzemeszna
