W siedzibie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy odbyła się uroczystość mianowania nowego dyrektora instytucji. W wydarzeniu wzięli udział m.in. Włodzimierz Mazurkiewicz – dyrektor Departamentu Kultury, Grażyna Brzezińska – zastępczyni dyrektora Departamentu Kultury, dotychczasowy dyrektor Marek Krężałek, dr Antoni Pelczyk – dyrektor ds. programowych oraz pracownicy muzeum.
Podczas spotkania dyrektor Mazurkiewicz podziękował dyrektorowi Markowi Krężałkowi za wieloletnią współpracę i zaangażowanie, szczególnie w trudnym okresie po nagłej śmierci prof. Andrzeja Marka Wyrwy – byłego dyrektora muzeum. Następnie ogłosił decyzję o powołaniu na stanowisko nowego dyrektora dr. Andrzeja Kowalczyka. Odczytał przy tym list od Marszałka Województwa Wielkopolskiego Marka Woźniaka:
Szanowny Panie,Uprzejmie informuję, że uchwałą nr 908/24 z dnia 14 listopada 2024 r. Zarząd Województwa Wielkopolskiego postanowił powołać Pana na stanowisko dyrektora Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy na okres trzech lat. Życzymy Panu powodzenia w pełnieniu tej zaszczytnej funkcji.
Dr Andrzej Kowalczyk, obejmując stanowisko, wyraził wdzięczność za zaufanie okazane mu przez Marszałka, komisję konkursową oraz Zarząd Województwa Wielkopolskiego. – To dla mnie wielki zaszczyt pełnić funkcję dyrektora. Z dużą odpowiedzialnością podejmuję to wyzwanie. Wierzę, że moje wykształcenie, doświadczenie, energia i pracowitość pozwolą mi skutecznie realizować misję Muzeum – podkreślił nowy dyrektor. W swoim wystąpieniu Kowalczyk podziękował również swojemu dotychczasowemu zespołowi za wspólną pracę i osiągnięcia na przestrzeni ostatnich lat. – Muzeum to nie tylko zabytki i eksponaty, ale przede wszystkim ludzie – my wszyscy! Doceniam wielki wysiłek tych, którzy budowali tę instytucję, a także wkład obecnego zespołu w jej rozwój. Serdecznie dziękuję za Waszą pracę – wspomniał.
– W ciągu 3 lat ważne dla Muzeum jest dokończenie inwestycji, które rozpoczęto w roku 2018. Dotyczą one przede wszystkim wystawy stałej, której otwarcie planujemy na koniec roku 2025 albo na początku roku 2026. Ważne jest przeprowadzenie wielu inwestycji, które dotyczą przestrzeni muzealnej, szczególnie drugiego etapu zagospodarowania przestrzeni muzeum, a także opracowanie strategii muzeum na najbliższe lata. Przed nami też duże wyzwania związane z przyszłorocznymi obchodami 50-lecia Wielkopolskiego Parku Etnograficznego w Dziekanowicach. Chciałbym, żeby misją muzeum było badanie, chronienie i propagowanie dziedzictwa Pierwszych Piastów oraz tradycji Wielkopolskiej wsi. Muzeum powinno być otwarte, łączyć ludzi, pomagać być dumnymi Wielkopolanami, Polakami i Europejczykami – dodał nowy dyrektor.
Dr Andrzej Kowalczyk obejmie swoją funkcję na trzyletnią kadencję, kontynuując misję rozwoju i promocji jednego z najważniejszych muzeów historycznych w Polsce.
Andrzej Kowalczyk – doktor nauk humanistycznych w zakresie archeologii, menedżer kultury, kierownik oddziału Wczesnopiastowska Rezydencja na Ostrowie Lednickim, kustosz dyplomowany w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Urodził się w Płocku w1983 r. Tytuł magistra otrzymał w 2007 r. na podstawie przedstawionej pracy pt. „Ceramika kamionkowa z Ostrowa Tumskiego w Poznaniu”, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Hanny Kóčki-Krenz. W tym też roku rozpoczął studia doktoranckie na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2013 r. obronił doktorat pt. „Ceramika kamionkowa z Poznania jako przejaw kultury jego mieszkańców od 2 poł. XIV do XVIII wieku”.
Od ponad 17 lat pracuje w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Od początku kieruję Pracownią Archeologiczną Ostrów Radzimski w Murowanej Goślinie, prowadzi badania naukowe i upowszechnia wiedzę o dziedzictwie regionu. W 2018 r. został nominowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na stanowisko kustosza dyplomowanego. Od 2020 r. jest kierownikiem oddziału Wczesnopiastowska Rezydencja na Ostrowie Lednickim. Do jego głównych zadań należą: dokumentacja, inwentaryzacja, naukowe opracowywanie, udostępnianie do celów naukowych i edukacyjnych, zabezpieczanie oraz wielowarstwowa opieka nad dziedzictwem archeologicznym lednickiego centrum osadniczego, krajobrazem kulturowym Lednickiego Parku Krajobrazowego, a w szczególności nad Ostrowem Lednickim – Pomnikiem Historii.
Od 2018 r. jest sekretarzem redakcji i redaktorem prowadzącym recenzowanego czasopisma naukowego „Studia Lednickie”.
W latach 2002-2010 i w 2014 r. brał udział w badaniach wykopaliskowych prowadzonych pod kierunkiem prof. dr hab. Hanny Kóčki-Krenz na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. W 2010 r. brał udział w badaniach prowadzonych w kopalni torfu na mezolitycznym stanowisku w Nienawiszczu (gm. Rogoźno, pow. obornicki), a w 2013 r. także w badaniach cmentarzyska wczesnośredniowiecznego w Dziekanowicach stan. 22.
Po ukończeniu szkolenia na stopień płetwonurka (P1) w latach 2021-2022 brał udział w podwodnych badaniach archeologicznych reliktów wczesnośredniowiecznych mostów, prowadzonych w jeziorze Lednica pod kierunkiem dr. hab. Andrzeja Pydyna prof. UMK z Centrum Archeologii Podwodnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
W latach 2008-2012 prowadził badania wykopaliskowe grodziska średniowiecznego w Radzimiu nad Wartą – badania zakończone publikacją zbiorową pt. „Radzim. Gród i wieś nad Wartą”, której byłem współredaktorem.
W latach 2017-2022 prowadził badania wykopaliskowe w obrębie wielokulturowego stanowiska archeologicznego Dziekanowice stan. 21, ob. AZP 50-32/98.
W 2020 i 2023 r. kierował badaniami sondażowymi na Ostrowie Lednickim, Rybitwy stan. W 2021 r. prowadził badania wykopaliskowe na wyspie Ledniczce, w obrębie średniowiecznego grodziska stożkowatego, a dokładniej przyczółku mostów łączących wyspę z zachodnim brzegiem jeziora Lednica (m. Rybitwy stan. 4, AZP 50-32/25).
Jest inicjatorem i kierownikiem badań pn. „Projekt Lednica – razem dla ratowania zabytków”. Poza tym kierował projektami naukowymi, dofinansowanymi ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Wielkopolskiego, takimi jak: „Antropopresja a dziedzictwo archeologiczne. Przykład Lednickiego Parku Krajobrazowego”, „Między ziemią, wodą i powietrzem. Przykład Lednickiego Parku Krajobrazowego. W 2020 r. wraz z prof. dr hab. Włodzimierzem Rączkowskim wykonywał zdjęcia lotnicze (archeologia lotnicza) dokumentujące stanowiska archeologiczne na terenie Lednickiego Parku Krajobrazowego.
Jest kuratorem i współorganizatorem kilkunastu wystaw o tematyce archeologicznej prezentowanych w Murowanej Goślinie, Czerwonaku, Obornikach, Dziekanowicach, Biskupinie, Warszawie i w Kijowie. Organizował kilka konferencji popularnonaukowych i naukowych. Jest autorem monografii „Naczynia kamionkowe z Poznania w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych”, współredaktorem publikacji: „Radzim. Gród i wieś nad Wartą”, „Ostrów Lednicki – Palatium Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Chronologia i kontekst”, „Między ziemią, wodą i powietrzem. Metody nieinwazyjne a dziedzictwo archeologiczne Lednickiego Parku Krajobrazowego” oraz autorem ponad 40 artykułów naukowych w czasopismach polskich i zagranicznych (Niemcy, Austria, Belgia, Ukraina, Wielka Brytania) oraz ponad 30 prac o charakterze popularnonaukowym. Wyniki badań prezentowałem na kilkudziesięciu konferencjach.
W 2023 r. ukończył dwusemestralne studia podyplomowe pn. „Menedżer kultury” zakończone obroną pracy podyplomowej pt. „Strategia Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy – perspektywa do 2028 roku” na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu.
Od 2012 r. jest członkiem Stowarzyszenia Archeologów Polskich Oddział Wielkopolski, od 2023 r. jest członkiem International Council of Museums ICOM Poland oraz członkiem Komisji Archeologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 2019 r. za prowadzenie prac archeologicznych i wykopaliskowych oraz dokumentowanie dóbr kultury, prowadzenie wieloaspektowych badań naukowych zostałem odznaczony złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami”, w 2022 r. za interdyscyplinarne badania i działalność naukowo-muzealniczą otrzymał odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.
