To jedna z ciekawszych i przyciągających uwagę atrakcji, jakie prezentuje na swojej stałej wystawie Muzeum Początków Państwa Polskiego. Czaszka potężnego żubra znaleziona podczas prac archeologicznych na Wzgórzu Lecha, do tej pory datowana była ostrożnie na XI – XIII wiek, czyli w dużym rozstrzale czasowym, ale ostatnie badania przynoszą bardziej precyzyjne datowanie. Jak żubr znalazł się na piastowskim dworze?
Czaszka żubra znaleziona opodal gnieźnieńskiej katedry od lat ciekawiła naukowców. Skąd się tutaj wzięła? Czy żubr mógł występować w puszczy otaczającej Wzgórze Lecha, czy jednak złożony został tutaj jako trofeum upolowane na wschodzie? Do tej pory szczątki kopalne żubra odkryto w kilkunastu miejscach na terenie Polski, w tym m.in. niedaleko Gniezna – w Iwnie i w okolicach Środy Wielkopolskiej, ale najstarsza czaszka tego potężnego zwierzęcia znajduje się w zasobach gnieźnieńskiego muzeum. – Kilka miesięcy temu naukowczynie z Białowieży przygotowały kompleksową pracę o żubrach w Polsce i przedatowały tę czaszkę – mówi Jarosław Mikołajczyk, edukator z Muzeum Początków Państwa Polskiego. Zatem to już nie XI – XIII wiek, a X – XI. – Dla laika może to nic nie znaczyć, bo to raptem 200 lat różnicy, ale to bardzo znacząca zmiana. Skoro obok katedry znaleziono jednego żubra, który zdecydowanie był posiłkiem, to oznaczał on raczej jakąś specjalną ucztę. W dotychczasowym datowaniu trudno było ją znaleźć, ale teraz, na zasadzie domniemania, możemy mówić, że w naszej gablocie mamy jeden z nielicznych zabytków, który „pamięta” Zjazd Gnieźnieński! W tym czasie, w okolicy katedry odbyła się tylko jedna znacząca uczta! Właśnie ta, w której uczestniczył Otton III – nie kryje entuzjazmu przedstawiciel muzeum.
Jak zwraca uwagę J. Mikołajczyk, to znamienne odkrycie. – Być może tego żubra obgryzał, choć niekoniecznie czaszkę, właśnie Otton III – mówi z przymrużeniem oka, choć i tego nie da się przecież wykluczyć. Zatem gnieźnieński żubr jest jeszcze starszy niż przypuszczano i stanowi niezwykle cenny i atrakcyjny naukowo obiekt badań.
