Wrzesień w Gnieźnie to nie tylko powrót do szkół przez dzieci i młodzież, ale także mocne wejście na afisze wydarzeń kulturalnych, już w powakacyjnej odsłonie. Najważniejszym z nich są „Preteksty”, których 14. edycja rozpocznie się 4 września i przywoła do naszego miasta plejadę wspaniałych twórców literackich, którzy spotkają się ze swoimi czytelnikami.

Sylwia Błach, Andrzej Pilipiuk, Vincent Severski, dr Elżbieta Urbaniak i Elżbieta Kowalska-Śmielecka, Anna Dziewit-Meller, Joanna Jax, Wojciech Jagielski, Irmina Kosmala, Wojciech Chmielarz, a także teatr, muzyka i slam poetycki. Przed nami prawdziwa fiesta literatury w miksie nazwisk ogólnopolskiej renomy z twórcami z Gniezna i regionu. Jak zauważył podczas konferencji prasowej zapowiadającej Festiwal Literacki „Preteksty” Michał Powałowski, prezydent Gniezna, tutejsze wydarzenie harmonijnie wpisuje się w cały ciąg letnich festiwali na których niepodzielnie rządzi książka. – Gniezno od 14 lat znajduje się na szlaku polskich miast, które można przejechać z festiwalu literackiego na festiwal literacki – zauważa. Z całej plejady gwiazd wydarzenia prezydent szczególnie zwraca uwagę na osobę Wojciecha Jagielskiego – świetnego wojennego reportera, którego teksty prasowe, wstrząsające relacje z konfliktów zbrojnych m.in. z Gruzji, Czeczenii, Afganistanu otwierały oczy milionom Polaków na okrucieństwo świata. Jak dodaje M. Powałowski, festiwal jest też świetną okazją do poznania Gniezna przez turystów. Głośne nazwiska twórców literackich są do tego najlepszą okazją, szczególnie też, że całość festiwalu jest dla odbiorców bezpłatna.

Co warte podkreślenia – tegoroczna odsłona „Pretekstów” będzie także premierą kolejnej już publikacji sięgającej do historii miasta. „Składy kupieckie i zakłady rzemieślnicze przy »pryncypialnej« ulicy w Gnieźnie w świetle lokalnej prasy z lat 1919-1939” to dzieło dr Elżbiety Urbaniak i Elżbiety Kowalskiej-Śmieleckiej. Publikacja mogła się ukazać dzięki inicjatywie i pomocy Wielkopolskiej Izby Gospodarczej. – Bardzo się cieszymy, że jako organizacja samorządu gospodarczego, która działa w Gnieźnie, możemy kultywować pamięć o historii przedsiębiorczości w okresie międzywojennym. To pierwsza nasza taka inicjatywa – cieszy się Karol Sikorski, prezes Izby. W książce znajdziemy wykaz i opis przedsiębiorców, którzy tworzyli swoje punkty handlowe, usługowe przy ulicy Chrobrego. To obraz gospodarczego rozkwitu głównej ulicy miasta aż do czasu jego zmierzchu z nastaniem wojny. Bezpłatne egzemplarze wydawnictwa będzie można otrzymać w trakcie spotkania autorskiego (szczegóły w programie wydarzenia poniżej). Jak opisuje liczbami „Preteksty” Piotr Wiśniewski, pomysłodawca wydarzenia, tegoroczna edycja to 6 dni festiwalowych, a w ich trakcie 13 wydarzeń. – Przed nami znakomite rozmowy – nie kryje entuzjazmu. – Nasze menu to po dwa spotkania literackie dziennie, które odbywać się będą przede wszystkim w auli „Medyka”. Ponadto koncert, slam poetycki i teatr – dodaje P. Wiśniewski. O tym ostatnim wspomnianym wydarzeniu mówi więcej Marta Pacak, wicedyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Gnieźnie, partnera wydarzenia. – Zaprezentujemy widzom monodram Teatru Wszelki Wypadek pt. „O szkodliwości tytoniu”. Powstał on w oparciu o jednoaktówkę Antoniego Czechowa i przygotuje go Tomasz Kujawski, od siedmiu lat instruktor teatralny naszego ośrodka. Jego spektakle od zawsze cieszą się świetnym odbiorem i pełną widownią – zachęca wiceszefowa MOK.

Program 14. Festiwalu Literackiego PRETEKSTY:

– Dzień Pierwszy – 4.09.2024

Już o godzinie 10:00 rozpocznie się spotkanie z Sylwią Błach – to kobieta wielu talentów – jest programistką, blogerką, modelką, a także (dla nas przede wszystkim!) pisarką. W swojej twórczości literackiej skupia się wokół horroru, jednak sama przyznaje, że nie chce zamykać się w ramach gatunkowych, więc chętnie eksperymentuje, wychodząc poza nie. U nas pojawi się jako autorka książki dla młodszych czytelników „Wampiry, potwory, upiory i inne nieziemskie stwory”. Rozmawiać będzie z nią prawdziwa specka od literatury dziecięcej – bibliotekarka Ewa Jaworska.

Na spotkanie zapraszamy do “Domu Sąsiedzkiego pod Sówką” (ul. Staszica 12a).

Natomiast o godzinie 18:00 spotka się z Wami Andrzej Pilipiuk – jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy fantastyki. Chętnie spotyka się ze swoimi fanami podczas konwentów i festiwali. W tym roku odwiedzi także i nasz festiwal. Najbardziej znany jako ojciec Jakuba Wędrowycza, jest także autorem ogromnej ilości opowiadań wydawanych w cyklu „Światy Pilipiuka”, serii o Kuzynkach Kruszewskich, cyklu „Oko Jelenia” i wielu, wielu innych. O płodności literackiej i grafomańskim stylu życia z autorem rozmawiać będzie Katarzyna Mikołajczewska.

Na spotkanie zapraszamy do auli WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

– Dzień drugi – 5.09.2024

Elżbieta Urbaniak i Elżbieta Kowalska-Śmielecka – to nasze lokalne skarby. Emerytowane muzealniczki i pasjonatki historii Gniezna. Autorki wielu publikacji poświęconych naszemu miastu. Lokalne Patriotki przez duże P. Podczas Pretekstów opowiadać będą o swej najnowszej książce „Składy kupieckie i zakłady rzemieślnicze przy „pryncypalnej” ulicy w Gnieźnie w świetle lokalnej prasy z lat 1919-1939″. Dla miłośników Gniezna – spotkanie obowiązkowe! Spotkanie poprowadzi Rafał Wichniewicz.

17:00 aula WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

Vinceta Severskiego śmiało można nazwać gwiazdą polskiej powieści sensacyjnej. Jego powieści szpiegowskie inspirowane są wieloletnią służbą wywiadowczą – najpierw w służbach PRL, następnie RP. Po odejściu z służby w 2007 postanowił rozpocząć karierę literacką. Jego powieści cenione są za szybką, wartką akcję z wieloma zwrotami oraz realistycznie zarysowaną pracę służb specjalnych.

19:00 aula WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

– Dzień trzeci – 6.09.2024

Anna Dziewit-Meller – pisarka i dziennikarka, której gnieźnieńskiej publiczności chyba nie trzeba przedstawiać. Autorka książek dla dzieci, przedstawiających „historię w spódnicy”. W swoich powieściach nasza gościni przedstawia głównie historie kobiet. Feminizm i śląskość – to najbardziej charakterystyczne elementy jej twórczości. Jak kobieta z kobietą porozmawia z autorką Anna Dzionek.

18:00 zapraszamy Was do auli WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

XI. Slam Poetycki im. Franciszka Rabelais – nasze tradycyjne spotkanie ze słowem mówionym odbędzie się już po raz jedenasty. Slam im. Franciszka Rabelais to niezmiennie okazja do usłyszenia przedstawicieli i przedstawicielek lokalnego środowiska, ale również poetyckich delegacji z całego kraju.

Zasady są proste, niezmienne i (slamowo) ortodoksyjne:
– runda trwa trzy minuty
– wyłącznie własna twórczość
– publiczność głosuje i wybiera

Smutny Tuńczyk – koncert. Smutny Tuńczyk – najsmutniejsza ryba polskiej poezji. Ma trochę za płetwami, o czym pisze i mówi w piosenkach. Jego twórczość to mieszanka rapu, spoken wordu i indiepopu. Występował na festiwalach Great September i OPO Showcase. W tym roku ukazała się jego debiutancka płyta pt. “Nie przeszkadasz”.

Latarnia na Wenei, gdzie wraz ze Stowarzyszeniem “Ośla Ławka”: Slam Poetycki (godz. 19:30), a po nim koncert (21:00).

– Dzień czwarty – 7.09.2024

Joanna Jax – jedna z ulubionych autorek gnieźnieńskich czytelniczek i czytelników (co potwierdza historia wypożyczeń egzemplarzy jej powieści). W swojej twórczości najchętniej buduje wzruszające historie rodzinne, w które ingeruje wiatr historii. To właśnie realia historyczne, w których świetnie porusza się autorka oraz pełne emocji, a równocześnie realistyczne, rysowanie ludzkich losów na ich kanwie podbijają serca jej czytelników. Rozmowę z Joanną Jax przeprowadzi autorka książek dla dzieci, zapalona czytelniczka i wieloletnia przyjaciółka biblioteki, Agnieszka Gadzińska.

17:00 aula WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

Wojciech Jagielski to gwiazda polskiego reportażu. Ale oprócz tego podróżnik, dziennikarz i publicysta, były korespondent wojenny. Znany przede wszystkim z bezkompromisowości oraz reporterskiej dociekliwości. Laureat wielu prestiżowych nagród, nominowany był do nagrody im. R. Kapuścińskiego oraz NIKE. Jego książki, wystarczy wspomnieć „Modlitwę o deszcz” wielokrotnie były przyczynkiem do dyskursu społecznego. Na tym spotkaniu z pewnością nie zabraknie emocji.

19:00 aula WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

– Dzień piąty – 8.09.2024

Irmina Kosmala – mgr filologii polskiej i mgr filozofii. Autorka „Złudy” (wyd. VipArt 2020), tryptyku „Złuda albo dziennik pandemiczny” (opublikowanego na stronie „Latarni Morskiej”) oraz wyróżnionego nagrodą Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich zbioru recenzji „Itinerarium” (wyd. Zeszyty Poetyckie 2023). Współautorka posłowia do książki „Słowo-Tok”. Inicjatorka comiesięcznych spotkań literackich oraz – od dziewiętnastu lat redaktor naczelna Kuźni Literackiej: www.kuznia.art.pl. „Krótka historia nikczemności” – to jej druga powieść, która zostanie zaprezentowana podczas Festiwalu Literackiego PRETEKSTY.

16:00 aula WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

Wojciech Chmielarz to obecnie jeden z najbardziej cenionych twórców kryminałów. Odkąd w 2015 roku zdobył Nagrodę Wielkiego Kalibru zgarnia wszystkie najbardziej prestiżowe dla kryminałów nagrody. Jego książki są z sukcesami ekranizowane i adaptowane do słuchowisk. Nie ma sobie równych jeśli chodzi o umiejętność utrzymania napięcia, potrafi też zaskoczyć zakończeniem. Dla fanów książkowych zbrodni i zdeterminowanych detektywów – spotkanie niemal obowiązkowe.

18:00 aula WSCKZiU (ul. Mieszka I 27).

Teatr Wszelki Wypadek: Monodram „O szkodliwości tytoniu” oparty jest na jednoaktówce Antoniego Czechowa. Tytuł jest jednocześnie tematem wykładu bohatera sztuki. Jego wystąpienie szybko jednak przeradza się w intymne zwierzenia o własnym życiu. Monolog postaci, w którym komizm przeplata się z tragizmem, ujawnia dramat człowieka uwikłanego w toksyczne relacje, udręczonego, bezsilnego.

20:00 sala widowiskowa Miejskiego Ośrodka Kultury.