Paradoksalnie – im gorzej, tym lepiej. Gniezno znalazło się w gronie 19 polskich miast, które znalazły się w ostatnim etapie naboru w Polsko-Szwajcarskim Programie Rozwoju Miast i walczy w nim o 81 mln złotych. Fundusze Szwajcarskie skierowane zostały dla średnich miast, które według rządowego dokumentu tracą swoje funkcje społeczno-gospodarcze i grozi im marginalizacja oraz odpływ mieszkańców. Do rozdysponowania jest łącznie aż 1,5 miliarda złotych.
Gniezno znalazło się na 11. miejscu listy rankingowej w naborze do Polsko-Szwajcarskiego Programu Rozwoju Miast. By móc się ubiegać o środki zewnętrzne na różne przedsięwzięcia z tego programu finansowego, musiało zostać zakwalifikowane jako miasto tracące funkcje społeczno-gospodarcze lub zagrożone ich utratą. I tak jest w istocie. Na liście Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego Gniezno zakwalifikowano wśród 139 miast którym grozi marginalizacja, stagnacja i kryzys. Listę samorządów opracował zespół prof. Przemysława Śleszyńskiego z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (PAN). O tym, które miasta znajdą się na „kryzysowej” liście decydowało wiele danych, m.in. zmiana liczby mieszkańców. Niestety, tutaj Gniezno znajduje się w poważnym kryzysie. W 25 lat „ubyło” nas prawie 8000 osób (dane serwisu BIQdata). Na wspomnianej liście Gniezno zakwalifikowano jako „miasto zagrożone”, które jeszcze nie upadło, ale stoi nad przepaścią.
Jednak Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wykorzystując środki z tzw. Funduszy Szwajcarskich, wyasygnowało łącznie ok. 1,5 mld złotych (wkład Szwajcarii 1,3 mld zł, wkład Polski 226 mln zł) na pomoc miastom z „marginalizacyjnej” listy. Do 16 stycznia mogły one zgłaszać do programu swoje propozycje projektów na uzyskanie z niego środków finansowych. Zrobiło to 119 miast, z czego 117 przeszło ocenę formalną. Ocenę merytoryczną przeprowadzili zewnętrzni eksperci. Jej efektem jest lista rankingowa w której Gniezno znalazło się na bardzo dobrym 11. miejscu (oprócz Gniezna – Tarnów, Dębica, Siemianowice Śląskie, Chodzież, Jasło, Grudziądz, Włocławek, Kraśnik, Starachowice, Słupsk, Hrubieszów, Ostrołęka, Kędzierzyn-Koźle, Końskie, Krosno, Hajnówka, Jarosław, Ciechanów). Pozwoliło to na zaproszenie naszego samorządu do złożenia szczegółowych wniosków o dofinansowanie. Kiedy zostaną złożone, zostaną poddane ponownej ocenie formalnej i merytorycznej. Gniezno z marginalizacją walczyć chce projektem „Gniezno, klimatycznie! Królewskie miasto przygotowane na zmiany klimatu, bezpieczne, zielone, dostępne dla mieszkańców”. Co w jego ramach? M. in. rewitalizacja Parku Miejskiego, budowa ścieżek rowerowych, montaż nowoczesnych wiat przystankowych, remont Świetlic Socjoterapeutycznych, budowa kanalizacji deszczowej w centrum miasta, rozwój szkolnictwa zawodowego oraz stworzenie przestrzeni do działania i rozwoju organizacji pozarządowych i aktywizacja młodzieży. W przypadku otrzymania przez Gniezno środków szwajcarskich, będą one musiały zostać poniesione do końca marca 2029 roku.
