Nie wszystko to, o czym istotnym mówi się o polskim samorządzie, musi mieć miejsce w Warszawie. Gniezno stało się miejscem Europejskiego Szczytu Demokracji Lokalnej. Jaka jest rola polskiego samorządu na tle samorządów europejskich? Oceniają to w naszym mieście samorządowcy z całego kraju, przedstawiciele instytucji europejskich, rządu oraz samorządów z innych państw wspólnoty.

W tym roku splotły się ważne i ciekawe rocznice. Jeśli chodzi o Gniezno i Polskę, to najważniejszą jest 1000. rocznica koronacji pierwszego polskiego króla. Ale w tym roku przypadają też rocznice istotne dla samorządów: 35-lecie polskiej reformy samorządowej i 40-lecie uchwalenia Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. To dobre okazje, by spotkać się właśnie w Polsce lokalnej, by w tych kontekstach porozmawiać o samorządności. Gospodarzami szczytu są Urząd Miejski w Gnieźnie, Związek Miast Polskich i Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. – Cieszę się, że możemy tu dziś rozmawiać o przyszłości samorządów, lokalnej demokracji i współpracy między państwami, kontynuując tradycję budowania silnych i zjednoczonych społeczności. Niech ten szczyt będzie okazją do wymiany doświadczeń, inspiracji i wzmacniania więzi między samorządami – zapowiedział wydarzenie Michał Powałowski, Prezydent Miasta Gniezna. Podczas inauguracji szczytu, Andrzej Porawki, dyrektor Biura ZMP podkreślił rolę autonomii społeczności lokalnych w Europie. – Wszędzie o zakresie tej autonomii decydują przepisy, relacje z rządem (bo zawsze jest on silniejszy niż władze lokalne) i pieniądze. Ich kołdra publiczna jest zawsze za krótka i z tego powodu występuje napięcie – między władzą centralną a lokalną – zauważył.

„Polska silna decentralizacją” – to motto przyjęte przez profesora Pawła Swaniewicza, dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego – jednego ze współinicjatorów wydarzenia w Gnieźnie. Naukowiec od lat badający polski samorząd podkreśla, że silny samorząd nie musi stać w sprzeczności z silnym państwem. – Co więcej, jest tu synergia. Państwo może być silniejsze jeżeli samorządy są silne – przekonuje. Z kolei dr Bernd Vohringer, Przewodniczący Izby Władz Lokalnych, Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy wymienił trzy główne filary samorządności we wspólnocie europejskiej: demokracja, prawa człowieka i praworządność. – Żyjemy w bardzo trudnych czasach wielu politycznych wyzwań i musimy codziennie walczyć o te trzy filary. Szczególnie jest to ważne na szczeblu lokalnym, ponieważ jesteśmy blisko ludzi – zauważa. Do Gniezna przybył też Jacek Karnowski, wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej. Jak przekazał, cieszy się, że o samorządzie mówi się w Gnieźnie, a nie tylko w Warszawie. – To podkreśla rolę władz lokalnych i miast niewojewódzkich. To koreluje ze strategią „2050”. To czas szczególny dla władz rządowych i samorządowych, bo jesteśmy w środku korzystania z polityki spójności. Mamy w funduszach regionalnych ponad 33 mld euro, z czego 5 mld na ZIT-y, czyli Zintegrowane Inwestycje Terytorialne dotyczące przede wszystkim miast – wylicza były prezydent Sopotu.